Start jij na de zomervakantie met een nieuwe groep leerlingen of neem je je groep mee naar het volgende schooljaar? Hoe dan ook, je gaat met je groep (weer) alle fases van groepsvorming doormaken.

Fases van groepsvorming

Groepsvorming kent vijf fases:

1. Forming: oriënteren en (opnieuw) kennismaken met elkaar

2. Storming: strijden om invloed: de hiërarchie wordt vastgesteld

3. Norming: gemeenschappelijke normen en ongeschreven regels worden bepaald

4. Performing: samen werken in harmonie en met plezier

5. Adjourning: het einde van het schooljaar nadert

De Gouden Weken

De eerste drie fases vormen de Gouden Weken. Deze periode start op de eerste schooldag en duurt tot aan de herfstvakantie. In deze weken bouw je aan de fundering van je groep, zodat je daarna het hele schooljaar een positieve groep hebt, waarin kinderen respect hebben voor elkaar(s) verschillen en waarin hard gewerkt wordt.

De rest van het schooljaar

Er wordt veel geschreven over de Gouden Weken. Die zijn in de groepsvorming ook echt cruciaal. Maar het houdt na de herfstvakantie niet op. Het hele schooljaar blijf je werken aan de groepsvorming en de sfeer in de klas. Dat kan als je als leerkracht weet waar je op moet letten en welke activiteiten je moet inzetten op welk moment. Bovendien is het handig om te weten wanneer en waarop je kunt observeren en hoe je deze informatie gebruikt in je onderwijspraktijk.

Rollen

Wist je dat in elke positieve groep bepaalde rollen aanwezig zijn? Bijvoorbeeld kinderen die natuurlijk leiderschap vertonen. Die worden in de theorie van Van Engelen ‘gezagsdragers’ genoemd. Of kinderen die ideeën omzetten in daden: de zogenaamde ‘organisatoren’. En onmisbaar in een positieve groep is de ‘joker’.  Dat is de leerling die goed kan relativeren en graag plezier maakt.
Als je als leerkracht alle positieve en negatieve rollen kent, kun je op tijd ingrijpen als je groep een negatieve groep dreigt te worden.

Groepsvorming zichtbaar maken

Hoe zie je aan je lokaal dat jullie een groep zijn? Is dat op verschillende plaatsen zichtbaar? Denk aan een gezamenlijk kunstwerk, jullie verjaardagskalender of een matrix waarin jullie bijhouden wie met wie samenwerkt. Misschien zie je het wel aan de leuke posters of Groepsgrafieken die er hangen.

Veranderingen

Wist je dat je weer in een vorige fase terecht kan komen, als er iets verandert aan of binnen je groep? Als er een leerling verhuist of een van de leerkrachten gaat met zwangerschapsverlof, zit je even in de fase van Adjourning. Wanneer er een nieuwe leerling bijkomt, moet je (afhankelijk hoe deze leerling integreert in de groep) weer terug naar de eerste drie fases.

Echt met groepsvorming aan de slag

Ben je na het lezen van dit artikel nieuwsgierig hoe jij een positieve groep kan maken én kunt houden? Wil jij het hele schooljaar handvatten krijgen bij bovenstaande kopjes én meer? Meld je dan aan voor deze online training.

Lees hier meer over de online training Groepsvorming het jaar rond.

 

 

Dit artikel is eerder verschenen op Onderwijswereld-PO.