Leerlingenzorg

Review: De Jongenscode. Zó geef je les aan jongens! Door René van Engelen

juffrouwfemkeEen reactie plaatsen

In mijn onderwijspraktijk ben ik altijd bezig met het tegemoetkomen aan verschillen tussen mijn leerlingen.

Het nieuwste boek van René van Engelen De Jongenscode helpt je zeker om jongens beter te begrijpen en je activiteiten aan te passen, zodat jongens betrokken en gemotiveerd blijven.

Het boek bestaat uit vier hoofdstukken:
1. Wat is jongensgedrag?
2. Opvoeding van jongens in onze maatschappij.
3. Jongens versus onderwijs.
4. Praktijk.

de jongenscode _ boek.jpg  De Jongenscode!

1. Wat is jongensgedrag?
Natuurlijk verschilt per kind of bepaald gedrag überhaupt voorkomt, maar er zijn verschillende bronnen die kenmerken noemen die specifiek horen bij de ontwikkeling van jongens en jongensgedrag. In het boek worden onder andere de volgende kenmerken genoemd:
Jongens …
– zijn gemiddeld meer actiegericht
– zijn directer
– zijn assertiever
– zijn minder sterk in zelfreflectie en zelfonderzoek
– zijn luier
– zijn gevoeliger voor competitie
– krijgen vanuit hun brein signalen om veel te bewegen

2. Opvoeding van jongens in onze maatschappij.
In het tweede hoofdstuk wordt gekeken naar de opvoeding van jongens in onze maatschappij en in hoeverre deze aansluit bij jongens.
Aan bod komen onderwerpen als vrienden, mannelijkheid bewijzen, ruw spel en gamen.
Van Engelen stelt onder andere dat er voor jongens minder ruimte is gekomen om zich fysiek bezig te houden. “In het onderwijs is ‘leren door te doen’ verdrongen en wordt het informatie verzamelen (liefst vanachter een tafeltje) meer gewaardeerd en toegepast.”

Persoonlijk denk ik dat dit verschilt per school en zelfs per leerkracht. Het is in mijn ogen belangrijk dat je als leerkracht kijkt of deze stelling klopt in jouw lessen en dat je vanuit daar kijkt hoe je meer tegemoet kunt komen aan de behoeften van jongens.

3. Jongens versus onderwijs.
In het derde hoofdstuk wordt gekeken of en hoe het huidige basisonderwijs aansluit bij en tegemoetkomt aan de specifieke onderwijsbehoeften van jongens.
Jongens zijn actiegericht. Ze leren vooral door te doen. Dit is een talent van jongens. Als je leren door te doen ruimte geeft, betekent dat dat je je lesgeven misschien moet veranderen. Dat betekent dat je dingen anders moet bekijken en dat je dingen los moet laten. Leren door te doen is namelijk minder goed voorspelbaar. Daarnaast kan het de nodige rommel, herrie en drukte geven.
In dit hoofdstuk komen meer interessante onderwerpen aan bod, zoals competitie, gamificatie, fysiek gedrag, humor en duidelijkheid en begrenzen.

4. Praktijk.
In het vierde hoofdstuk staan zestien actiepunten, waarmee het onderwijs voor jongens aantrekkelijker gemaakt kan worden.
Ik noem er vier, waarbij ik ook voorbeelden geef uit mijn eigen praktijk:
4.1 Zorg voor kennis van biologische oorzaken van gedrag en krijg zo meer begrip voor dit gedrag.
Heel verhelderend en vooral er leuk is het volgende: Hang in de klas de posters van OMJS “Verschillen tussen jongens en meisjes”. Laat leerlingen reageren en met elkaar in gesprek gaan. Kloppen de stellingen? Herken je de zinnen bij jezelf en bij anderen? Kloppen er ook dingen niet?

verschil jongens meisjes.pngOMJS

4.2 Maak het onderwijs actiever.
Dit kan heel gemakkelijk met het inzetten van didactische, activerende werkvormen. Lees hier mijn blogartikel “In elke fase van de les is plaats voor een didactische werkvorm”.
4.3 Zet vormen van competitie in.
Strijden tegen elkaar kan gemakkelijk met een Kahootquiz, Boggle of het Geheugenspel.
In het boek staat duidelijk dat je wel op moet letten met het inzetten van competitie in je lessen. Zorg dat de competitie vrijblijvend is en geen ‘high stakes’-competitie is. Een andere goede tip uit het boek: Zet ook ‘competitie met jezelf’ in bij individuele leerlingen.
4.4 Geef inzicht in hoe het lichaam en het brein werken. Geef kinderen inzicht in hoe ze dit kunnen beïnvloeden.
Hierbij denk ik meteen aan Executieve Functies. Ik zet bijvoorbeeld elk jaar WiEF van Pica in, om samen met mijn leerlingen naar (hun) gedrags- en denkvaardigheden te kijken. Lees hier meer …

Mijn mening
Ik vind het boek echt een aanrader! René van Engelen koppelt theorie aan de praktijk en geeft je echt inzicht in het gedrag van jongens. Bovendien geeft hij veel praktische tips, waardoor je gemakkelijk je bestaande lessen aan kunt passen om tegemoet te komen aan de specifieke onderwijsbehoeften van jongens. Hierdoor zullen jongens betrokken en gemotiveerd blijven.

de jongenscode _ boek.jpg   De Jongenscode!

 

 

Vond je dit bruikbaar? 😊
Deel het dan op jouw favoriete Socials(s). ⬇️

Waanzinnige Websites :-) Sudoku Variations

juffrouwfemkeEen reactie plaatsen

In de serie “Waanzinnige Websites” breng ik websites onder de aandacht, die dat wat mij betreft echt verdienen. 🙂

De eerste in de serie is Sudoku Variations van Folkert van der Meulen Bosma.

Folkert heeft honderden Sudoku Variaties gemaakt.
Sudoku Variaties zijn sudoku’s waarin één of twee extra moeilijkheden zijn verwerkt.

Deze puzzels zijn echte breinbrekers! Als maker moet je namelijk diverse vormen van logica combineren om de sudoku op te lossen.

Wat ik echt een meerwaarde vind aan de puzzels die je op deze website kunt downloaden, zijn de stappenplannen die Folkert heeft gemaakt. Als leerkracht kun je je leerlingen op elk gewenst moment een tip geven, waarmee ze de puzzel weer zelfstandig verder kunnen oplossen.

Mijn leerlingen hebben twee Sudoku Variaties uitgeprobeerd.

In dit blogartikel vertel ik onze bevindingen.

De twee Sudoku Variaties

1. De CalculoDoku

Deze CalculoDoku kun je oplossen als een gewone Sudoku. Dat zouden alle leerlingen kunnen. Er zijn op deze manier meer dan 1000 verschillende oplossingen.
Máár … dit is een CalculoDoku. Er zit een extra moeilijkheid in. Als je naar de kleuren kijkt en naar de letters in die hokjes, geldt voor de CalculoDoku:

Je begrijpt: dit maakt de puzzel érg moeilijk!
Folkert geeft niet voor niets aan dat deze puzzel voor meer- en hoogbegaafde leerlingen is.

2. De SymbolenDoku met Social Media Logo’s

Ook deze Sudoku kent een gemakkelijk en een moeilijke variant.
Als deze Sudoku juist is opgelost moeten elke rij, elke kolom en elk blok van 3 bij 3 velden de negen verschillende symbolen van een Social Media Logo precies eenmaal bevatten.
Kies je de moeilijke variant, dan moeten ook de drie extra groepen van negen velden (A, B en C), deze negen symbolen van de Social Media Logo’s precies eenmaal bevatten.

Bij zowel de CalculoDoku, als de SymbolenDoku kun je kaartjes downloaden die de leerlingen kunnen gebruiken.
Ze moeten deze kaartjes allemaal los knippen en dan kunnen ze ermee puzzelen.

            

In mijn klas
Eerst heb ik mijn leerlingen uitgelegd wat een gewone sudoku is. Daarna heb ik de bedoeling uitgelegd van de CalculoDoku en de SymbolenDoku.
Vervolgens zijn de leerlingen in tweetallen aan de slag gegaan.
Vooral bij de CalculoDoku hadden veel tweetallen tips nodig. Ik heb het eerste gedeelte van het stappenplan uiteindelijk op het bord geschreven. Zo hadden de leerlingen houvast aan de logische volgorde, zonder dat ze de letterlijke antwoorden kregen.
Bij de SymbolenDoku waren veel minder tips nodig.

               

Mijn mening en die van mijn leerlingen
De kinderen waren unaniem enthousiast!
De mogelijkheid om te kiezen tussen twee Sudoku Variaties én de keuze om een moeilijke of een gemakkelijke variant te maken zorgde ervoor dat iedereen fanatiek aan de slag ging.

Drie van de veertien tweetallen gebruikten de kaartjes, om de puzzel op te lossen. Hiervoor zou ik in de toekomst niet meer kiezen. Het is veel extra print- en knipwerk en het voegt niet echt iets toe.

De CalculoDoku lijkt mij inderdaad uitermate geschikt voor meer- en hoogbegaafde leerlingen en zou je als school bijvoorbeeld voor de plusklas kunnen aanschaffen.
Eén van mijn leerlingen stoorde het overigens dat onder de puzzel “meer- en hoogbegaafde leerlingen” stond. De rest van de kinderen vond dat niet storend.

Als leerkracht ben ik niet alleen enthousiast over de verschillende puzzels, maar ook over de stappenplannen die je bij de puzzels kunt downloaden. Ik heb mijn leerlingen steeds een tip kunnen geven op het moment dat ze vastliepen. Daarna konden ze weer zelfstandig verder puzzelen.

Ook Sudoku Variaties uitproberen?
Op de website Van Sudoku-variations kun je van elke soort Sudoku-Spelbundel een gratis bundel met vier of vijf voorbeeld-Sudoku’s downloaden.
Let op! De gratis bundels download je als zipbestand. Het kan zijn dat het bestand door sommige servers wordt geweigerd omdat ze het als spam zien.
Als dat het geval is kan je altijd een e-mail sturen
naar folkert@sudoku-variations.com

      

De woorden van spelling nog een keer oefenen met het Geheugenspel :-)

juffrouwfemkeEen reactie plaatsen

Af en toe laat ik de woorden van spelling nog een keer oefenen met het Geheugenspel.
Ideaal als je weinig tijd hebt. 🙂

Het gaat als volgt:
1. Zet de woorden op het digibord en dek ze af.
2. Laat de kinderen pen en papier pakken.
3. Op jouw teken toon je de woorden en krijgen de kinderen 2 minuten om zoveel mogelijk woorden te onthouden.
4. Na 2 minuten dek je de woorden weer af en krijgen de kinderen 2 minuten de tijd om zoveel mogelijk woorden op te schrijven.
5. Na 2 minuten berekent iedereen zijn/haar score: 1 punt voor elk goed woord en nóg een punt per correct gespeld woord.

Kinderen oefenen niet alleen de woorden van spelling, maar ook hun geheugen 🙂

 

Aandacht voor executieve functies in de bovenbouw – metacognitie en zelfmonitoring

juffrouwfemkeEen reactie plaatsen

De executieve functie
Metacognitie en zelfmonitoring.

Omschrijving
Een stapje terugdoen om naar jezelf en je eigen aanpak en prestaties te kijken en deze waar nodig bijsturen.

Symbool boot
kapiteinspet

Hulpzin voor de leerling: Zet je (kapiteins) pet op!

Filmpjes
Deze filmpjes kun je met de klas kijken.
Mogelijke kijkvragen zijn: Wie kent zichzelf goed? Wie reflecteert en past zijn gedrag aan? Wie houdt rekening met anderen? Wie heeft moeite met dingen vanuit een ander standpunt te bekijken? Welke andere executieve functies herken je?

For the Birds

Partly Cloudy

The Milkshake Challenge

 

Ted Talks

 

Tony Robins: Why we do what we do.

 

Leerlingen die moeite hebben met metacognitie en zelfmonitoring  
* trekken weinig lering uit ervaringen.
* zien het eigen aandeel in gebeurtenissen/conflicten niet.
* overschatten zichzelf.
* stellen zichzelf te weinig vragen.
* vragen niet om hulp of juist te snel.
* merken niet hoe anderen reageren op zijn/haar gedrag
* controleren het eigen werk niet.
* maken slordigheidsfouten.
* hebben moeite met het aannemen van feedback om gedrag of prestaties bij te stellen.
* hebben moeite om dingen vanuit een ander standpunt te bekijken.

Scoreformulier 
Met dit scoreformulier  kun je leerlingen scoren op planning en organisatie.
Mogelijkheden:
* leerkracht scoort alle leerlingen
* leerkracht scoort enkele leerlingen
* leerling scoort zelf
* beiden scoren en vergelijken

* scoor met een 3-, 5- of 10-puntsschaal
* scoor met kleurtjes: rood, oranje, groen
* scoor met smileys: 🙂  😐  ☹️

Versterken van metacognitie en zelfmonitoring
– Laat de leerling reflecteren op het eigen werk.
– Stel vragen die de metacognitie en zelfmonitoring stimuleren, zoals “Met wie zou je deze taak goed kunnen maken en waarom?”, “Welk onderdeel lijkt je gemakkelijk/moeilijk?”
– Laat de leerling eerst het eigen werk nakijken, voordat het zijn/haar werk inlevert.
– Bedenk samen stappen/ strategieën om doelen te bereiken.
– Bied en bespreek succeservaringen.
– Werk met een emotiemeter.
– Reflecteer tijdens en na afloop van een taak/situatie: “Hoe heb je dat probleem opgelost?”, “Wat heeft goed gewerkt?”, “Waarom ging de samenwerking goed/niet goed?”

Materialen
* Zien in de klas heeft een mooie “thermometer om een boze bui te meten” gemaakt.
* Op Opgroeikaarten.nl vind je verschillende kaarten, zoals deze emotiemeter.
* Op de site van Auris kun je een prachtige gevoelensposter downloaden.
Natuurlijk kun je ook zelf een emotie- of gevoelsmeter (laten) maken.

Spelletjes die een beroep doen op metacognitie en zelfmonitoring
Schaken
Weerwolven
Cluedo
Stratego
Ticket to ride
Scotland Yard

Meer spelletjes vind je in de Wijzer in Executieve Functies.

Benieuwd naar mijn andere blogs over executieve functies?
Die vind je hier.

 

Bronnen:
* Pica
* Zien in de klas
* Executieve functies bij kinderen en adolescenten
* Professionalisering WiEF

Met speciale dank aan WiEF en Zien in de klas voor alle afbeeldingen! 🙂 

 

Heb je tips, aanvullingen of vragen?
Laat dan gerust een reactie achter 🙂

Aandacht voor executieve functies in de bovenbouw – flexibiliteit

juffrouwfemkeEen reactie plaatsen

De executieve functie
Flexibiliteit.

Omschrijving 
Schakelen tussen activiteiten en je gedrag en je plannen aanpassen aan nieuwe omstandigheden.

Symbool boot
roer

Hulpzin voor de leerling: Gooi je roer om!

Filmpjes
Deze korte filmpjes kun je met de klas kijken. Mogelijke kijkvragen zijn: Hoe past iemand zijn/haar gedachten en gedrag aan aan de (veranderde) situatie? Welke andere executieve functie(s) zie je?

Oreo-reclame

Ormie the Pig

A cloudy lesson

Bulldog

On the level

Gone nutty

Kameleon past zich fantastisch aan – versneld afspelen


Leerlingen die moeite hebben met flexibiliteit
* reageren emotioneel bij veranderingen.
* hebben moeite met het wisselen of schakelen van activiteit, aanpak of onderwerp.
* worden zenuwachtig van plotselinge veranderingen.
* kunnen hun verwachtingen niet loslaten.
* hebben moeite met het wisselen van denkstrategie.
* hebben moeite met onverwachte gebeurtenissen.
* hebben relatief veel tijd nodig om te wennen aan onbekende situaties.
* raken van streek als anderen zich niet aan regels of afspraken houden.
* worstelen met taken die een open einde hebben.
* hebben moeite met figuurlijk taalgebruik.
* hebben behoefte aan voorspelbaarheid, een vaste routine en een vaste volgorde
* willen de regie houden over de situatie.

Scoreformulier 
Met dit scoreformulier kun je leerlingen scoren op flexibiliteit.
Mogelijkheden:
* leerkracht scoort alle leerlingen
* leerkracht scoort enkele leerlingen
* leerling scoort zelf
* beiden scoren en vergelijken

* scoor met een 3-, 5- of 10-puntsschaal
* scoor met kleurtjes: rood, oranje, groen
* scoor met smileys: 🙂  😐  ☹️


Versterken van flexibiliteit
– Leer je leerlingen begrijpen wat flexibel en inflexibel gedrag is.
– Leer je leerlingen strategieën aan om zich flexibeler op te stellen. (tot 10 tellen, de situatie rustig verlaten, hulp vragen)
– Laat je leerlingen een strategie bedenken, die ze in alle situaties kunnen toepassen.
– Bied als leerkracht structuur en overzicht.
– Gebruik de tips die staan in de blog over emotieregulatie.
– Zorg voor een planning van de dag op het bord Houd je zoveel mogelijk aan deze planning. Geef veranderingen tijdig door.
– Waarschuw vooraf wat er gaat komen: “Over vijf minuten gaan we stoppen.”
– Geef de leerling en waar mogelijk keuzes of inspraak.
– Zorg dat er heldere klassenregels zijn, niet te veel en dat iedereen zich eraan houdt.

Spelletjes die een beroep doen op flexibiliteit
4 op ‘n rij
Koehandel
Levensweg
Mens erger je niet
Pim Pam Pet
SET
Skip-bo
Ubongo
Vlotte geesten
Wie is het?

Meer spelletjes vind je in de Wijzer in Executieve Functies.

Benieuwd naar mijn andere blogs over executieve functies?
Die vind je hier.

 

Bronnen:
* Pica
* Zien in de klas
* Executieve functies bij kinderen en adolescenten
* Professionalisering WiEF

Met speciale dank aan WiEF en Zien in de klas voor alle afbeeldingen! 🙂 

 

Heb je tips, aanvullingen of vragen?
Laat dan gerust een reactie achter 🙂

Aandacht voor executieve functies in de bovenbouw – emotieregulatie

juffrouwfemkeEen reactie plaatsen

De executieve functie
Emotieregulatie.

Omschrijving
Emoties reguleren, zodat je doelen kunt bereiken, taken kunt voltooien of gedrag kunt controleren of sturen.

Symbool boot
toerenteller

Hulpzin voor de leerling: Let op je toerenteller!

Filmpjes

Dit filmpje is geschikt om te kijken met je groep. Vragen die je kunt stellen: Wat heeft dit te maken met emotieregulatie (of: je toerenteller). Hoe beïnvloedt de toerenteller van de beer anderen? Wat kun je vertellen over het wasbeertje? Wat is de wijze les van dit filmpje?

Dit filmpje gaat over “je plan steeds moeten aanpassen”. Je kunt een vergelijking maken naar de dagelijkse praktijk. “Wat als iets niet lukt? Pas je dan je plan aan, of geef je op? En wat als iemand niet weet hoe hij zijn plan kan aanpassen. Welke tips heb je voor diegene?”

Ted Talk
In deze prachtige Ted Talk deelt Olympa Della Flora creatieve manieren die ze gebruikt om kinderen die worstelen met emotieregulatie.

Spreuk
Welke leerling kan de grap van deze spreuk van Herman Finkers uitleggen? 🙂

Leerlingen die moeite hebben met emotieregulatie
* reageren heftig op (relatief kleine) gebeurtenissen.
* raken overspoeld met emotie.
* maken zich overdreven druk of ongerust.
* hebben moeite om zichzelf te herpakken als iets fout gaat.
* hebben moeite met kritiek.
* blijven in een emotie hangen, waardoor verder handelen in de weg staat.
* kunnen slecht met teleurstellingen omgaan.
* vertonen ongeduldig gedrag.
* kroppen emoties op.
* raken gemakkelijk in conflict.

Scoreformulier 
Met dit scoreformulier kun je leerlingen scoren op emotieregulatie.  
Mogelijkheden:
* leerkracht scoort alle leerlingen
* leerkracht scoort enkele leerlingen
* leerling scoort zelf
* beiden scoren en vergelijken

* scoor met een 3-, 5- of 10-puntsschaal
* scoor met kleurtjes: rood, oranje, groen
* scoor met smileys: 🙂  😐  ☹️

Versterken van emotieregulatie
– Spreek met je groep over emoties: “Welke zijn er? Hoe herken je ze bij jezelf en een ander?” Gebruik hierbij emoticons.
– Leg emoties en gedrag uit met behulp van het GGGG-model.
– Geef feedback op de emoties die je bij je leerlingen ziet.
– Bereid leerlingen voor, door te bespreken wat ze kunnen verwachten.
– Bespreek met leerlingen wat je kunt doen als je je overweldigd voelt. Welke andere (positieve) keuzes kan hij/zij maken?
– Geef kinderen een ‘cool down’ plek.
– Vermijd stressvolle situaties, zoals te weinig tijd om opdrachten af te maken.
– Help je leerlingen hun gevoelens te herkennen door gebruik te maken van een gevoels- of emotiemeter.

Materialen
* Zien in de klas heeft een mooie “thermometer om een boze bui te meten” gemaakt.
* Op Opgroeikaarten.nl vind je verschillende kaarten, zoals deze emotiemeter.
* Op de site van Auris kun je een prachtige gevoelensposter downloaden.
Natuurlijk kun je ook zelf een emotie- of gevoelsmeter (laten) maken.

Spelletjes die een beroep doen op emotieregulatie
4 op ‘n rij
Dokter bibber
Ganzenborden
Koehandel
Levensweg
Mens erger je niet
Monopoly
Pesten met kaarten
Toren van Pisa
UNO
Zeeslag

Meer spelletjes vind je in de Wijzer in Executieve Functies.

Benieuwd naar mijn andere blogs over executieve functies?
Die vind je hier.

 

Bronnen:
* Pica
* Zien in de klas
* Executieve functies bij kinderen en adolescenten
* Professionalisering WiEF

Met speciale dank aan WiEF en Zien in de klas voor alle afbeeldingen! 🙂 

 

Heb je tips, aanvullingen of vragen?
Laat dan gerust een reactie achter 🙂