Muziek volgen, lezen en tekenen! Op het Instagram account van juf Dinges* (Desiree) zag ik een fantastische muzikale activiteit. Ik ging ermee aan de slag en dat leidde tot deze ideeën.
Bedoeling
De leerlingen volgen en lezen muzieknotaties, om vervolgens zelf een muziekstuk uit te tekenen.
Benodigdheden
Voor deze activiteiten heb je de video’s uit dit artikel nodig en ook de downloads waarnaar verwezen wordt. Voor het tekenen hebben de leerlingen een wit vel papier en (kleur)potloden of stiften nodig,
Voorbereiding
Lees hier goed wat de bedoeling is. Zet alle filmpjes klaar op het digibord en zorg dat de leerlingen de benodigdheden hebben.
Je kunt ervoor kiezen om alles uit te leggen, maar je kunt het filmpje ook meteen afspelen. De leerlingen zien namelijk meteen wat de bedoeling is.
Geef alle leerlingen vervolgens de muzieknotatie. Dat kan op één blad, maar je kunt het blad ook snijden in vier aparte stukken.
De leerlingen volgen de muzieknotatie met hun vinger of pen, terwijl het filmpje zichtbaar op het bord is.
Gemakkelijker maken?
Speel het vertraagd af (instellingen – afspeeltempo).
Moeilijk maken?
Zet het digibord op zwart. De leerlingen kunnen dus niet meer spieken. Of speel het versneld af (instellingen – afspeeltempo).
Zelf tekenen
Een mooie vervolgopdracht is het zelf tekenen van een muziekstuk of een populair lied. Ik zou dan beginnen met 30 tot 60 seconden van een voor iedereen bekend lied.
Als leerkracht blijf je je altijd ontwikelen. Je blijft altijd nieuwe dingen leren: van collega’s, van je leerlingen, van ouders en van nieuwe onderzoeken en vakliteratuur.
Van uitgeverij Bazalt Groep kreeg ik het boek ‘Leerdoelen & succescriteria’ om het te lezen en er een review over te schrijven.
Gedurende meer dan twintig jaar onderzoek heeft Shirley Clarke ontdekt dat de sleutel tot doelgericht lesgeven en leren ligt in het focussen op het leerproces in plaats van op het product of het eindresultaat. Leerdoelen en succescriteria nemen hierbij een essentiële plaats in.
In dit boek neemt Clarke je mee in de theorie. Van daaruit laat ze de lezer veel praktische uitwerkingen zien. Je leert hoe je leerdoelen kunt formuleren, organiseren en plannen, en delen met leerlingen. Daarnaast leer je hoe je succescriteria kunt opstellen die passen bij het betreffende leerdoel. Bovendien leer je hoe je deze doelen en succescriteria kunt aanpassen voor verschillende vakken.
De auteur
Shirley Clarke is wereldwijd bekend vanwege haar werk op het gebied van formatieve evaluatie. Ze houdt zich vooral bezig met de praktische toepassing hiervan. John Hattie noemt haar ‘de koningin van de leerdoelen en succescriteria’.
Leerdoelen & succescriteria
Leerdoelen beschrijven wat een leerling moet kennen, begrijpen en/of doen aan het eind van een les, thema of periode.
Als je nadenkt over een leerdoel, gaat het om de volgende essentiële vragen:
Wat wil ik de leerlingen leren?
Hoe verwoord ik dat?
Wat zou een goede manier zijn om te leren?
Hoe moeten goede eindproducten er volgens mij uitzien?
Succescriteria zijn afgestemd op het leerdoel. Het zijn letterlijk criteria (eisen) voor succes. Met succescriteria meet je in welke mate je (leerling) voldoet aan het leerdoel en of het leerdoel is bereikt. Succescriteria geven inzicht om vast te stellen of een leerdoel is bereikt. Daarnaast maken succescriteria het mogelijk om feedback te geven en prestaties te beoordelen.
Indeling van het boek
Het boek bestaat uit veertien hoofdstukken, verdeeld over vijf delen.
In deel 1 van het boek geeft Shirley Clarke een korte samenvatting van de inhoud van het boek. Zo hoopt ze dat de lezer nieuwsgierig wordt naar de nieuwe concepten, strategieën en ideeën verderop in het boek.
Deel 2 gaat over leerdoelen:
Wat zijn leerdoelen?
Hoe formuleer je ze?
Hoe organiseer je ze en plan je ze in?
Hoe deel je ze met je leerlingen?
In deel 3 worden succescriteria nader bekeken. Clarke geeft onder andere antwoord op de vraag ‘Waarom zou je tijd besteden aan het samen opstellen van succescriteria?’. Daarnaast geeft ze strategieën om samen met de klas succescriteria op te stellen.
In deel 4 vind je voorbereidingsschema’s voor lessen van verschillende vakken.
Deel 5 (Implementatie) bevat een reeks strategieën voor schoolbrede ontwikkeling en tips voor teamvergaderingen
Mijn mening
Wat een waardevol boek is dit! Naast de theorie over leerdoelen en succescriteria krijg je zoveel eyeopeners, praktische tips en handvatten!
Ik deel er een aantal met je:
Feedback en evaluatie tijdens de les
Terwijl de leerlingen leren, is het effectief om een rondje door de klas te lopen met de pen in de hand. Geef leerlingen feedback terwijl ze nog aan het werk zijn. Zo hebben ze de gelegenheid om verbeteringen of correcties aan te brengen. Zo hoef je na de les geen commentaar in hun schriften te schrijven, waarbij de feedback sowieso vaak te laat komt om nog effect te hebben.
Samen succescriteria opstellen
Het samen opstellen van succescriteria heeft veel voordelen:
Leerlingen hebben een checklist om te volgen of uit te kiezen.
Leerlingen krijgen meer eigenaarschap over hun leerproces.
Leerlingen presteren beter wanneer ze goede voorbeelden hebben gezien en geanalyseerd.
Meer voordelen lees je op bladzijde 65 van het boek.
Strategieën om samen succescriteria op te stellen
Kijk met je klas naar uitstekende of minder goede voorbeelden van het werk van (oud-)leerlingen. Zo hebben de leerlingen duidelijke, concrete voorbeelden van hoe kwaliteit eruitziet en hoe niet. In het boek vind je maar liefst zeven efficiënte , effectieve strategieën om gezamenlijk procesgerichte succescriteria op te stellen. Je vindt ze in hoofdstuk 6.
Tuurlijk kost het tijd
Ik hoor sommige leerkrachten al zeggen: “Jeetje, kost dit niet heel veel tijd?”
Tuurlijk kost het de eerste keren extra tijd. Maar wat levert het je uiteindelijk op? Hoeveel invloed gaat dit hebben op het begrip en de betrokkenheid van je leerlingen? En nogmaals verwijs ik naar de efficiënte , effectieve strategieën die je vindt in hoofdstuk 6. Wie weet kost het minder tijd, dan je verwacht.
Het voorbereiden van een les
In hoofdstuk 7 worden de verschillende termen uit het boek verduidelijkt. Dit gebeurt aan de hand van tabellen, schema’s en voorbeelden. Dit alles wordt ondersteund door hulpvragen en stappenplannen. Superhandig!
Teamvergaderingen
In deel 5 (Implementatie) worden onder andere tips gegeven bij het voorbereiden van teamvergaderingen. Een heel mooie overweging vind ik het volgende: Wissel regelmatig van plek. Zo communiceer je steeds met wisselende collega’s en krijg je dus heel diverse gesprekken met diverse partners. En zo ontstaan steeds andere inzichten en krijg je veel waardevolle informatie.
Zoals je leest, ben ik positief! Dit boek geeft je heel veel theorie, die direct aan praktijkervaringen of -ideeën wordt gekoppeld. Die ideeën staan beschreven, of gerangschikt in overzichtelijke schema’s. Bij sommige voorbeelden staat een QR-code naar een filmpje op YouTube. Zo heb je meteen letterlijk een beeld bij de mogelijkheden.
Wat ik ook prettig aan het boek vind, is de samenvattingen. Elk hoofdstuk eindigt met een samenvatting. Zo lees je nogmaals de belangrijke dingen van het hoofdstuk en kun je dingen die nog onduidelijk zijn even teruglezen.
Zijn er dan helemaal geen nadelen? Nou, misschien is het voor sommige leerkrachten prijzig. Het boek kost namelijk €49,-. Die collega’s raad ik aan om te kijken of het via school besteld kan worden. Er is waarschijnlijk wel budget om de orthotheek uit te breiden, of wellicht is er een professionaliseringsbudget.
Als je me al wat langer volgt, weet je dat ik de cursus Teach Like A Champion 2.0 heb afgerond en dat ik al een aantal jaar verschillende Teach-technieken in mijn groep gebruik. Heel blij ben ik daarom, dat ik een exemplaar van Teach Like a Champion 3.0, geschreven door Doug Lemov mocht ontvangen om er een review over te schrijven.
De schrijver
Doug Lemov observeerde, samen met zijn team, verschillende (excellente) leraren en verzamelde zo effectieve manieren van lesgeven. Deze manieren gaf Lemov een naam en een beschrijving. Zo ontstonden er concrete technieken, die na het lezen direct in de klas kunnen worden ingezet.
Het boek Teach Like a Champion 3.0
Het boek start met een aantal basisprincipes die je helpen een solide mentaal model te creëren. Doug Lemov hoopt dat leerkrachten een mentaal model ontwikkelen van hoe leren werkt. En dat ze beter leren waarnemen tijdens hun lessen en dat ze gaan begrijpen hoe ze met de technieken in dit boek het beste uit hun leerlingen kunnen halen.
De vijf basisprincipes zijn:
Wie cognitieve structuren wil begrijpen, moet werken aan het langetermijngeheugen en het korte termijngeheugen leren managen.
Met goede gewoontes leer je sneller.
Waar leerlingen aandacht aan schenken, leren ze.
Motivatie is iets gemeenschappelijks.
Om goed te kunnen lesgeven, is een band met je leerlingen noodzakelijk.
Technieken
Vervolgens deelt Lemouv 63 technieken, geordend in elf hoofdstukken. Door de overzichtelijke indeling kun je goed zien welke technieken je kunt toepassen in welke fase van je les.
De hele inhoudsopgave (en meer) vind jevia deze link.
Lemov zegt dat hij het belangrijk vindt dat de verzameling technieken geen ‘systeem’ is. Iedere techniek is een apart, behapbaar stukje kennis. Je kunt nieuwe technieken integreren in wat je al doet, zonder je hele aanpak opnieuw te moeten ontwerpen.
Verschil met Teach Like a Champion 2.0
Teach Like a Champion 3.0 bevat (vergeleken met de 2.0 versie) dertien nieuwe én bijgewerkte technieken. Alle technieken worden niet alleen uitgebreid beschreven, Lemov legt ook uit waarom de technieken zo goed werken. Hij onderbouwt alles wat hij schrijft door de technieken te verbinden aan de nieuwste wetenschappelijke inzichten uit de cognitieve psychologie en de werking van het brein.
Vergeleken met Teach 2.0 krijgt het voorbereiden van een les in deze nieuwe editie extra nadruk. “Een goede lesvoorbereiding houdt in dat je je lesplanning doorneemt en je afvraagt hoe dat in de praktijk zal uitpakken,” aldus Lemouv. “Op welk moment verwacht je dat het nodig is introverte kinderen er wat meer bij te betrekken en hoe ga je dat doen? Welke vragen moeten de leerlingen schriftelijk beantwoorden, zodat je kunt zien hoe ze redeneren?” Kortom: op welke momenten zet je welke technieken in?
Voor een uitgebreide beschrijving van alle veranderingen kun je de gratis transitiegids downloaden.
Filmpjes
Naast veel uitgebreide lesbeschrijvingen, waarin steeds verschillende technieken worden gebruikt, is bij Teach Like a Champion 3.0 online beeldmateriaal beschikbaar. In deze video’s worden de technieken gedemonstreerd. Via QR-codes (en een unieke code) in het boek heb je directe toegang tot al het beeldmateriaal
Zoals je misschien al verwacht ben ik heel enthousiast over Teach Like a Champion 3.0. Het is een heel dik boek, dat niet iedere leerkracht van voor tot achter zal lezen. Maar dat hoeft ook niet. Ik zie het als een grote bibliotheek met technieken waaruit je kunt kiezen. Zo gebruik ik het zelf ook. Ik probeer regelmatig een nieuwe techniek uit en observeer dan wat het effect in mijn klas is. Dat kan per groep en per leerling verschillen. Ik blijf doen wat werkt en ik blijf technieken gebruiken die bij me passen.
Wat ik mooi vind aan Teach 3.0 is dat er een heel hoofdstuk gewijd is aan ‘Controleren van begrip’. De technieken die hierin staan beschreven passen ontzettend goed bij EDI. Dus als jij en je collega’s werken met EDI of een ander direct instructiemodel, bieden de technieken uit dit boek een mooie aanvulling.
Als je onbekend bent met Teach, raad ik je aan om met een van de onderstaande technieken te beginnen. Bij deze technieken heb ik blogs geschreven. Die vind je door op de titel van de techniek te klikken.
Graag bedank ik de CED-groep voor het toesturen van dit boek. In mijn ogen is het een fantastisch naslagwerk dat je erbij pakt, als je je lessen gaat voorbereiden en je leerlingen nog meer wil motiveren en activeren. Daarnaast helpen de technieken uit dit boek je bij het orde houden en je klassenmanagement. Bovendien leer je door het lezen van dit boek heel veel over cognitieve psychologie en de werking van het brein.
De rechten van de lezer. Daar schreef ik drie jaar geleden al over. Even ons geheugen opfrissen én de vernieuwde poster downloaden! 😊📚
Daniel Pennac
De Franse schrijver, docent Frans en onderwijzer Daniel Pennac heeft een duidelijke visie als het om lezen gaat: “Kinderen haken meteen af als een boek hen niet boeit.” Volgens Pennac kun je bij kinderen leesplezier en interesse in literatuur het beste aanwakkeren door het ‘voor jezelf lezen’ te combineren met het hardop voorlezen in de klas. Pennac vindt bovendien dat je van lezen een feest moet maken. Je moet volgens hem vooral investeren in leesplezier in plaats van ‘verplicht laten lezen’.
De rechten van de lezer
In de bestseller In een adem uit (over het geheim van het lezen) noemt Pennac tien rechten van de lezer. Gebaseerd op deze lijst en andere artikelen over dit onderwerp, heb ik een poster voor in de klas gemaakt, met de tien rechten van de lezer.
Het recht om niet te lezen.
Het recht om bladzijdes over te slaan.
Het recht om een boek niet uit te lezen.
Het recht om een boek meer dan één keer te lezen.
Het recht om zelf te kiezen wat je leest.
Het recht om te ontsnappen aan de werkelijkheid.
Het recht om waar-dan-ook te lezen.
Het recht om lukraak door een boek te bladeren.
Het recht om hardop te lezen.
Het recht om te zwijgen.
Gesprek over deze rechten
In plaats van de poster alleen maar op te hangen is het leuk om er met je leerlingen over in gesprek te gaan: * Welk recht maakt je leerlingen blij? * Welk recht hebben ze nog nooit toegepast? * Met welk recht zijn ze het niet eens? * Wat gaan ze vaker doen? * Welk recht willen ze wijzigen of toevoegen?
Hoe start jij jouw les, de dag of de week? En hoe sluit jij af?
Vind jij het lastig om regelmatig iets nieuws en origineels te bedenken?
Dan is er hulp: ‘De ring weet raad’. Hierin staan 58 praktische ideeën om je les, dag of week sterk te starten en slim te sluiten.
De ring weet raad
‘De ring weet raad’ is een concept van Elise Luiten. Een duizendpoot binnen onderwijsland. Altijd vol ideeën en vol inspiratie. Ze heeft een missie: het onderwijs nog mooier maken.
De ring bestaat uit een set van 29 stevige kaarten, bij elkaar gehouden met een ring die je open en dicht kunt klikken. Op de blauw met groene voorkanten staan ideeën voor openingen en op de rood-oranje-paarse achterkanten staan suggesties voor afsluitingen
Er worden ideeën gegeven voor:
lesopeningen
dagopeningen
weekopeningen
lesafsluitingen
dagsluitingen
weeksluitingen
Hiernaast bevat de ring vijf ‘bijzondere-dagen-kaarten’ met suggesties voor
Om maar met de deur in huis te vallen: ik ben heel enthousiast over De ring weet raad.
De kaarten zijn mooi vormgegeven en de activiteiten zijn heel afwisselend. De ideeën zijn kort en bondig geformuleerd, waardoor je snel een idee voor de volgende dag vindt. Het is echt een product dat je in de buurt van je bureau houdt, of gemakkelijk ophangt aan de ring.
Veel suggesties in deze ring zorgen voor verbinding, plezier en sfeer in je klaslokaal, waardoor je de positieve groepsvorming bevordert. Met andere ideeën maak je het leren zichtbaar, vergroot je eigenaarschap van je leerlingen of ben je heel bewust met de leerstof bezig.
Ik ga hem een mooi plekje geven in ons lokaal en weet zeker dat mijn duo er ook gretig gebruik van gaat maken. Ben benieuwd wanneer andere collega’s hem komen lenen.
Heel blij ben ik met het boek ‘Coöperatieve Werkvormen voor elke groep en ieder vak’. Het is geschreven door dr. Spencer Kagan en uitgegeven door Bazalt. In deze review lees je meer over het boek zelf en waarom ik er zo enthousiast over ben.
Coöperatief leren
Goed kunnen samenwerken is belangrijke om te kunnen functioneren in de samenleving. Coöperatief leren is een goede manier om dit te oefenen. Je spreekt van coöperatief leren, als de activiteit aan vier (GIPS-)criteria voldoet:
Gelijke deelname
Iedereen neemt deel. Zelfs de leerlingen die tijdens andere lessen niet of weinig meedoen. Leerlingen doen om de beurt wat, of er wordt aangegeven hoeveel tijd ieder krijgt.
Individuele aanspreekbaarheid
Alle leerlingen zijn aan te spreken op het groepsproces. Iedereen is individueel in staat om het antwoord toe te lichten. Op deze manier zijn alle leerlingen actief en gemotiveerd om mee te doen.
Positieve wederzijdse afhankelijkheid
Leerlingen hebben elkaar nodig om de opdracht te kunnen uitvoeren. Hierdoor ontstaat wederzijdse steun en staan leerlingen positiever ten opzichte van goede prestaties.
Simultane actie
Veel meer leerlingen zijn tegelijkertijd actief betrokken.
Het boek
In het boek staan maar liefst 59 coöperatieve werkvormen. Deze worden in het boek ‘structuren’ genoemd. Elke structuur voldoet aan de criteria van coöperatief leren.
Opbouw
De structuren in het boek staan op alfabetische volgorde. Iedere structuur wordt op dezelfde manier gepresenteerd. Je ziet de titel van de structuur en de bijbehorende afbeelding op de linker bladzijde. Op de rechter bladzijde staan de doelen en de inhoud van de structuur vermeld:
Interpersoonlijke doelen:
Klasbouwer
Teambouwer
Sociale vaardigheden
Communicatievaardigheden
Besluitvorming
Inhoud van het onderwijs:
Beheersing
Procedureel leren
Informatie-uitwisseling
Denkvaardigheden
Informatie presenteren
Vervolgens zie je de stappen waaruit de structuur bestaat.
Op de bladzijde(s) erna wordt de structuur uitgebreid beschreven. Je krijgt tips voor een gedifferentieerde instructie en de kracht van de structuur wordt uitgelegd. Bij veel structuren krijg je tips voor het toepassen in de klas en worden varianten van de structuur beschreven. Bij een groot aantal structuren krijg je kant-en-klare opdrachtbladen of sjablonen die je kunt gebruiken voor jouw eigen activiteiten.
Mijn mening
Wat een fantastisch boek is dit! Alle kennis over de coöperatieve werkvormen (structuren) van Kagan gebundeld in een prachtig naslagwerk. Een boek om als leerkracht dagelijks te pakken bij het voorbereiden van je lessen.
Het boek is misschien niet goedkoop, maar het is in mijn ogen van grote waarde. En bovendien tijdloos!
Dr. Spencer Kagan promoot een duidelijke visie op onderwijs. In deze visie zijn alle leerlingen actief betrokken. Leerlingen zijn gemotiveerder om te leren, omdat ze veel mogen bewegen, samenwerken en praten over de leerstof.
Eerder schreef ik een blog over nog meer voordelen van dit soort structuren. Je kunt ze in elke fase van je les en op heel veel momenten op de dag inzetten:
om voorkennis te activeren
als controlemiddel na de uitleg van nieuwe leerstof
als verwerking van een les
bij het leren van woordjes
bij het maken van klassenregels
als reflectieopdracht
als een leuk tussendoortje
De opbouw van het boek vind ik heel praktisch. Hoe vaker je de werkvormen en hun namen noemt, hoe gemakkelijker je ze terugvindt in de alfabetische volgorde.
Het boek bevat een handige matrix waarin alle structuren staan. In deze matrix zie je in één oogopslag welke structuren in het boek staan mét de interpersoonlijke doelen en de inhoud van het onderwijs.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
